​Gwiazdy polskiego i europejskiego kryminału zjechały do Torunia! Zaczyna się czwarty festiwal Gwiazdozbiór Kryminalny Kujawy i Pomorze.

W środę 2 kwietnia rozpoczyna się w Toruniu jedyny w Polsce festiwal nagradzający debiutanckie kryminały. IV Ogólnopolski Festiwal Premier i Debiutów Gwiazdozbiór Kryminalny Kujawy i Pomorze odbędzie się pomiędzy 2 a 6 kwietnia. Gwiazdą tegorocznej edycji będzie szwedzki pisarz Johan Theorin, zdobywca nagrody Szklanego Klucza, będącego „skandynawskim oskarem” literatury kryminalnej. Najlepszy debiut kryminalny roku 2024 poznamy 5 kwietnia podczas specjalnej Gali Gwiazdozbioru.

Pierwszy dzień festiwalu zaczniemy z przytupem. Wieczorem odbędzie się prapremiera Superprodukcji Audio „Rumor” przygotowanej na podstawie powieści Roberta Małeckiego pod tym samym tytułem. Główne role zagrali w niej Tomasz Schuchardt, Julia Borkowska i Andrzej Ferenc. Prapremierze towarzyszył będzie panel z producentkami superprodukcji z Empik Go oraz aktorami. Potem Robert Małecki zaprezentuje, również prapremierowo, książkę pt. „Rumor”.

Pierwszego dnia będzie można wziąć udział w fascynujących wykładach. Adwokat dr Marcin Berent, profesor AWS opowie o prawdach i mitach na temat polskich detektywów. Tytuł wykładu „Opowieść przygnębiająca” – zapowiada ciekawe spotkanie. Ostatnio głośno jest o narcyzach. Psychiatra, psychoterapeuta i seksuolog dr n. med. Maciej Klimarczyk weźmie na warsztat posiadaczy zaburzeń z tzw. „Ciemnej Triady” - narcyzów, psychopatów i socjopatów oraz odpowie, czy powinniśmy się bać? Kolei dr n. biol. Dorota Lorkiewicz-Muszyńska opowie o zwłokach w służbie nauki, czyli o trupich farmach i roli antropologa sądowego.

To na początek, bo wielowątkowy program festiwalu obejmuje 35 różnorodnych wydarzeń, od kryminalnych warsztatów antropologicznych, przez panele dyskusyjne z pisarkami_rzami, po premiery najnowszych kryminałów.

Nagroda Kryminalny Debiut Roku 2024

Gwiazdozbiór Kryminalny jest jedynym festiwalem literackim w Polsce skoncentrowanym na nagradzaniu debiutantów w sferze kryminałów. Jury nominowało do nagrody głównej trzy spośród zgłoszonych 23 kryminałów. O Nagrodę Literacką Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego Piotra Całbeckiego Kryminalny Debiut Roku 2024 zawalczą: „Jednorożec” Rafała Gliny (wydawnictwo magazynu „Zwierciadło”), „Strażnik jeziora” Michała Zgajewskiego (Wydawnictwo Agora) oraz „Baldur. Wyspy Białego Słońca” autorstwa duetu Berenika Lenard i Piotr Mikołajczak (Empik Go). Zwycięzca odbierze nagrodę i 25 000 zł.

Autor_ka redakcji zwycięskiej powieści odbierze Nagrodę dla Redaktora ufundowaną przez Dyrektor Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu, Danettę Ryszkowską-Mirowską. Tym samym, jako jedyni w Polsce, dostrzegamy kluczowy wkład redaktorów i redaktorek w finalny kształt powieści, zarówno od strony konstrukcyjnej jak i językowej.

O tym, kto zdobędzie nasze Grand Prix dowiemy się podczas Gali Festiwalowej, 5 kwietnia, w toruńskim Dworze Artusa.

Gwiazdy kryminału świecą na Gwiazdozbiorze

W tym roku gośćmi festiwalu będą czołowi autorzy_ki polskich kryminałów. Wśród nich: Wojciech Chmielarz, Katarzyna Puzyńska, Marek Stelar, Zygmunt Miłoszewski czy Małgorzata Oliwia Sobczak.

Pojawią się też laureaci Nagrody Kryminalny Debiut Roku od początku istnienia festiwalu - Julia Łapińska, Grzegorz Dziedzic i Przemysław Kowalewski. W Toruniu odbierali nagrody za debiut, dzisiaj przyjadą już jako gwiazdy polskiego kryminału.

Twórca “kryminału neomilicyjnego” Ryszard Ćwirlej przyjedzie w podwójnej roli - Gwiazdy oraz przewodniczącego festiwalowego jury.

Gościem specjalnym będzie szwedzki autor bestsellerowych kryminałów Johan Theorin. Tegoroczny gość Gwiazdozbioru to jedna z najważniejszych postaci europejskiej sceny książki kryminalnej. Szwedzka Akademia Autorów Kryminałów uznała jego debiutancką powieść „Skumtimmen” (pol. „Zmierzch”, Wyd. Czarne) za Najlepszy Debiut Kryminalny roku 2007. Powieść została przetłumaczona na 25 języków, a na jej podstawie nakręcono film fabularny.

Druga książka Theorina “Nattfåk” (pol. „Nocna zamieć”, Wyd. Czarne) została uznana za Najlepszą Szwedzką Książkę Kryminalną roku 2008 oraz otrzymała Szklany Klucz przyznawany przez Skandynawską Akademię Autorów Kryminałów, który jest „skandynawskim oskarem” literatury kryminalnej. Wcześniej otrzymali go m.in. Jo Nesbø, Henning Mankell i Stieg Larsson.

Toruń - miejsce narodzin polskiego kryminału

Dzięki Ryszardowi Ćwirlejowi będziemy na Gwiazdozbiorze świętować 150-lecie wydania pierwszego polskiego kryminału. To szef naszego jury przypomniał, że pierwszą polską powieścią kryminalną była “Noc z 3 na 4 grudnia” Walerego Przyborowskiego. Po raz pierwszy opublikowana została w “Gazecie Toruńskiej” w 1875 roku. “Chcę państwu powiedzieć że będąc w Toruniu znajdujemy się w prawdziwej stolicy polskiego kryminału, bo to właśnie tu polski kryminał przyszedł na świat” - mówi Ćwirlej.

W ten sposób “zdetronizowany” został “Czerwony Karzeł” z 1925 roku, dotychczas uważany za pierwszy kryminał po polsku. Trzeba będzie wprowadzić poprawki nawet w Wikipedii.

Organizatorami festiwalu są Książnica Kopernikańska w Toruniu i Fundacja Kult Kultury prowadzona przez autora bestsellerowych kryminałów Roberta Małeckiego. Festiwal odbędzie się w dniach 2-6 kwietnia 2025 dzięki dofinansowaniu z budżetu Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Widzimy się w Toruniu!

- - -

Wstrzel się w nasz program: https://gwiazdozbiorkryminalny.pl/

- - -

Patronat, dofinansowanie i organizacja:

• Patronat honorowy: Piotr Całbecki, Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego; Elżbieta Piniewska, Przewodnicząca Sejmiku Woj. Kujawsko-Pomorskiego, Paweł Gulewski Prezydent Miasta Torunia
• Organizatorzy: Książnica Kopernikańska w Toruniu, Fundacja Kult Kultury
• Dofinansowano z budżetu Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego
• Partnerzy: Kujawsko-Pomorski Teatr Muzyczny w Toruniu, Centrum Kultury Dwór Artusa, Hotel Mercure, księgarnia Kafka, Fundacja Amicus Universitatis Nicolai Copernici, Bliskie Spotkania, Iga Sarzyńska – Wzrusza Toruń, Cafe Wejściówka
• Patroni medialni: LubimyCzytac.pl, TVP Kultura, TVP 3 Bydgoszcz, RMF Classic, Radio Gra, Nowości, Toruń NaszeMiasto.pl, ZbrodniaWBibliotece.pl, KulturaWZasiegu.pl